Het Parool'Alleen rem op vliegen kan het milieu nog redden'

Alleen door toerisme en luchtvaart aan banden te leggen, kan het milieu worden verbeterd, zegt expert Paul Peeters. 'We moeten toe naar krimp.'

Er is geen kruid gewassen tegen de groei van het toerisme en de luchtvaart. De maatregelen om die groei te beteugelen en zo het milieu te beschermen, halen niets uit. "Als we onze klimaatdoelen willen halen, ontkomen we niet aan een sterke afname van de groei van de luchtvaart - of helemaal geen groei."

Dat zegt Paul Peeters, lector duurzame luchtvaart aan toerismehogeschool NHTV, die gisteren aan de TU Delft promoveerde op onderzoek naar de milieugevolgen van de mondiale reislust. "De stijgende CO2-uitstoot van het wereldwijde toerisme maakt het hoogst onwaarschijnlijk de doelen uit het klimaatakkoord van Parijs te halen," zegt Peeters. "Er wordt te veel verwacht van technologische ontwikkelingen in de luchtvaart, maar die kunnen de groei van het aantal reizen en vluchten nooit compenseren."

Als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen, ontkomt de luchtvaart niet aan krimp

In het jaar 2100 reizen we volgens Peeters, zonder ingrijpen, negen keer zoveel als in 2015, ook omdat we steeds verder weg gaan. De effecten ervan kunnen alleen worden gecompenseerd als alle andere vervuilers - de industrie voorop - hun uitstoot tot nul terugbrengen: een utopie.

De maatregelen die nu worden voorgesteld om die groei - en daarmee de uitstoot van broeikasgassen - te temperen, halen nauwelijks iets uit. Zelfs een tickettaks van 200 procent van de reisprijs en een CO2-heffing van 1000 dollar per ton uitstoot zijn niet voldoende, ook niet in combinatie met een torenhoge subsidie op biobrandstoffen en giga-investeringen in hogesnelheidslijnen om vliegverbindingen te vervangen.

Merkwaardig besluit Rutte III

De milieudoelen zijn volgens Peeters alleen haalbaar als er een internationale limiet komt aan het aantal starts en landingen in de wereld. De hoeveelheid vluchten moet dan terug naar het aantal tussen 2005 en 2010. En dan nog zijn zware belastingen op CO2 door vliegtuigen en heffingen op tickets onvermijdelijk.

Peeters (1957) zet dan ook vraagtekens bij de keuze van dit kabinet om Schiphol en de luchtvaart verder te laten groeien. "Het is merkwaardig dat klimaateffecten van luchtvaart niet in de groeidiscussie worden meegenomen. Het besluit om Schiphol, Lelystad en de andere vliegvelden te laten groeien, heeft decennialang gevolgen voor het milieu."

"Als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen, ontkomt de luchtvaart niet aan een sterke afname van groei en zelfs krimp in rijke landen. Dat is geen goed aanknopingspunt om de Nederlandse economie aan op te hangen."

Het mondiale klimaatbeleid voor de luchtvaart is nu in handen van VN-organisatie Icao. Volgens Peeters is dat een 'garantie voor het mislukken ervan'. "Icao behartigt vooral de belangen van de luchtvaartindustrie. Lánden moeten verantwoordelijk worden voor de emissie van internationale vluchten vanaf hun luchthavens."

Lánden moeten verantwoordelijk worden voor de emissie van internationale vluchten vanaf hun luchthavens.

De maatregelen die Icao wil nemen om de uitstoot van het vliegverkeer terug te brengen met nieuwe technologische standaarden en CO2-compensatie door luchtvaartmaatschappijen, zijn volgens Peeters - die in de jaren tachtig luchtvaartingenieur was bij Fokker - 'zo goed als ineffectief'. Daaraan kan de ontwikkeling van bio­kero­sine nauwelijks iets veranderen.

Pijn zit in verre reizen

Volgens Peeters moeten ook vakantiegangers meer rekening houden met de milieubelasting die ze veroorzaken. "Mensen denken nu vrijwel niet aan de gevolgen voor het milieu als ze op reis gaan. Ze denken in tijd en geld, niet in afstand. Dat zou anders kunnen."

Maar het is volgens hem niet zo dat we nu allemaal thuis moeten blijven. Reizen op de korte en de middellange afstand zijn, met aanvullende maatregelen, volgens Peeters nog heel goed mogelijk. Daar kunnen de auto, waar wel aanzienlijke milieuverbeteringen mogelijk zijn, en de trein een grotere rol spelen. "Op de middellange afstand kan je zelfs nog wat groeien. Maar vooral in die hele verre reizen zit de pijn, daar moet echt een kwart van af."

Bron: Het Parool, 16 november 2017