Nieuw onderzoek toont aan dat vliegtuigoverlast tot ver buiten de 'berekende' geluidscontouren wordt ervaren. De resultaten werden echter niet meegenomen in de aanbeveling.
Uit recent onderzoek van Joost Smits, uitgevoerd voor Vers Beton en RTV Lansingerland, blijkt dat de geluidsoverlast van Rotterdam The Hague Airport (RTHA) een stuk verder reikt dan de officiële geluidszones doen vermoeden. Bewoners buiten deze contouren ervaren hinder die in de huidige cijfers en beleidsstukken niet wordt erkend. Opvallend is dat het vertrouwen van de omwonenden in hun invloed op het luchthavenbeleid bijzonder laag is: slechts 17 procent gelooft dat hun mening echt meetelt in besluitvorming. Dit lage systeemvertrouwen duidt op een groot gebrek aan transparantie in het beleid rond het vliegveld.
Kunstmatig draagvlak
Niet alleen wordt de geluidsoverlast gebagatelliseerd, ook de claim dat 'de meeste mensen' positief zouden zijn over het bestaan van de luchthaven verdient het nodige commentaar. De luchthaven, bij monde van haar directie en communicatiekanalen, profileert zichzelf actief via haar eigen website, e-mailnieuwsbrieven én social media (zoals Facebook). Daarbij worden vaste klanten en hun achterban nadrukkelijk uitgenodigd hun positieve geluiden door te geven, bijvoorbeeld via posts. Zo werd ook via deze kanalen de vliegfans opgeroepen de enquête in te vullen. Het gevolg is een uitgesproken eenzijdigheid: (vaste) klanten en frequente reizigers, die vanzelfsprekend belang hebben bij het openhouden van het vliegveld, worden overmatig gerepresenteerd in dit soort enquêtes, waarmee het draagvlak kunstmatig wordt opgevoerd.
RTHA riep via eigen website, nieuwsbrief en Social Media hun klanten en medewerkers op om de enquête in te vullen.
Merendeel van respondenten zijn medewerkers en klanten van luchthaven. De slachtoffers van overlast, die meestal zelf nooit vliegen zijn uit het rapport verwijderd.
Omwonenden die overlast ervaren of uit principieel standpunt niet vliegen, zijn geschrapt uit de onderzoeksresulaten.
Vliegweigeraars verwijderd
In het rapport werden de antwoorden van personen die meer dan tien jaar niet hadden gevlogen, behandeld als een aparte subgroep in de analyse van de reiservaringen en houding tegenover Rotterdam The Hague Airport (RTHA). Volgens de toelichting op de methodologie is deze groep uitgesloten van de analyses die over actuele vliegervaringen gaan, omdat hun antwoorden niet meer representatief werden geacht voor hedendaagse passagiersbeleving en reisgewoonten.
Concreet betekent dit: Hun meningen zijn wel geregistreerd in de algemene steekproef (voor houding en bewustzijn over de luchthaven), maar niet meegenomen in de interpretatie van vragen over kwaliteit van dienstverlening, herkenning van geluid of vliegfrequentie. In grafieken die vlieggedrag koppelen aan mening (zoals “laatste vlucht <2 jaar”, “tussen 2–10 jaar”, “>10 jaar”), werd de categorie “>10 jaar geleden” apart genoemd maar niet geïnterpreteerd in de hoofdconclusies van het rapport.
De toelichting vermeldt dat deze groep minder relevant is voor beleidsaanbevelingen betreffende reizigersgedrag en luchthaventevredenheid, omdat hun referenties verouderd zijn”. Hun reacties bleven dus onderdeel van het totaalbeeld over perceptie en maatschappelijke waarde van het vliegveld, maar ze telden niet mee in de analyses die verband leggen tussen recente vliegervaring en meningen over hinder of nut.
Kort om: het is rapport is een door de Vers Beton en RTV Lansingerland gesponsorde klantentevredenheidonderzoek geworden, met een bijdrage van De Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Zuid-Hollandse Journalistiek.
Vragen
- De eerste vraag die dan direct rijst is of dit de opdracht was van een onafhankelijk journalistiek platform en een regionale omroep?
- De tweede vraag is dan: hoe is het mogelijk dat binnen de actieve groep gebruikers zoveel onvrede bestaat over het vliegveld?
- Wat zijn de resultaten wanneer uitsluitend de mening van de omwonenden wordt geanalyseerd en de belanghebbenden van het vliegveld worden uitgesloten?
Essentie verdwenen
De essentie van het onderzoek was oorspronkelijk te weten hoe de omwonenden het vliegveld ervaren. Dit is tenietgedaan door drie belangrijke aanpassingen buiten de opdracht om.
- De luchthaven heeft medewerkers en (vaste) klanten opgeroepen hun mening te geven
- Veel van de respondenten wonen niet in het beoogde gebied
- Voor zover omwonenden melden zelden of nooit te vliegen, zijn deze respondenten bewust door de onderzoeker verwijderd
Nieuwe interpretatie nodig
Opdrachtgevers Vers Beton / RTV Lansingerland zouden de onderzoeker hierop kunnen aanspreken en vragen het rapport te herschrijven met weglating van de reizigers en medewerkers. Hierdoor wordt een correct beeld gegeven van hoe de omwonenden de aanwezigheid van het vliegveld ervaren. Het beeld dat nu als klanttevredenheidsonderzoek is gepubliceerd voldoet naar idee van de BTV Rotterdam totaal niet aan de oorspronkelijke opdracht: wat is de publieke opinie van de omwonenden. Nu is het een beeld van de mening van gebruikers en medewerkers; dat schept een onjuist beeld.
Bronnen:
- Vers Beton, 13 oktober 2025
- RTV Lansingerland, 13 oktober 2025
- Onderzoek/Rapport Joost Smits, 14 september 2025