Hangt het 'zwaard van Damocles' boven de vliegplannen van Rotterdam The Hague Airport?
De directie van luchthaven Rotterdam The Hague Airport (RTHA) meldt op haar website dat de indiening van een nieuwe aanvraag voor een luchthavenbesluit wederom is vertraagd en mogelijk begin van de zomer 2025 afgerond kan worden.
Wat is er werkelijk aan de hand?
Dit persbericht over nog meer vertraging in de aanvraag van het nieuwe luchthavenbesluit voor Rotterdam The Hague Airport (RTHA) volgde op de publicatie van de ingebrekestelling van de verantwoordelijke ministerdoor BTV-Rotterdam. BTV-Rotterdam stapt binnenkort naar de bestuursrechter om af te dwingen dat het nieuwe luchthavenbesluit snel wordt vastgesteld en vordert daarbij een dwangsom van € 1.000 per dag.
De luchthaven heeft het voornemen tot aanvraag van een nieuw luchthavenbesluit eind 2022 gepubliceerd. Toen is gemeld dat het nieuwe luchthavenbesluit uiterlijk eind 2024 in werking zou treden. Op de brief van BTV-Rotterdam aan de minister afgelopen zomer met de vraag hoe het ermee stond, kwam geen reactie.
De reden van de vertraging hangt samen met het ontbreken van een Natuurvergunning. De luchthaven overschrijdt de wettelijke milieunormen en wanneer het besluit nu op basis van de geldende regels wordt gegeven, zal het drastisch moeten krimpen in het aantal vluchten. Dit betekent het einde van het noodlijdende vliegveld.
De reden van de vertraging hangt samen met het ontbreken van een Natuurvergunning. De luchthaven overschrijdt de wettelijke milieunormen en wanneer het besluit nu op basis van de geldende regels wordt gegeven, zal het drastisch moeten krimpen in het aantal vluchten. Dit betekent het einde van het noodlijdende vliegveld.
Waarom is de dwangsom relevant?
Publieke druk: De dwangsom dient als instrument om de minister te dwingen tot snelle besluitvorming. De huidige Omzettingsregeling staat de continue groei van het vliegverkeer toe en biedt geen bescherming aan omwonenden tegen toenemende geluidsoverlast en gezondheidsrisico’s.
- Schuld bekennen: In de lijn met het lopende (wan)beleid zal mogelijk gekozen worden om de dwangsom te betalen. Het is immers geld van de belastingbetaler waarmee de minister tijd hoopt te kopen. Betalen van de dwangsom wordt door de publieke opinie opgevat als schuld bekennen.
- Natura 2000-conflict: Het uitblijven van het besluit houdt verband met de lopende procedures over de ontbrekende Natuurvergunning. Ook daar is sprake van voortdurende vertraging aan de kant van de minister. Kans op intrekking "positieve weigering" Natuurvergunning
Positieve weigering?
De "positieve weigering" (een vergunning weigering mét vrijstelling) die RTHA in 2021 kreeg, staat op losse schroeven. Dit komt door:
- Juridische precedenten:
- In 2023 oordeelde de Raad van State dat vergunningverlening voor luchthavens strikte ecologische toetsing vereist (Zaak Schiphol, 2023).
- De huidige vrijstelling voor RTHA is gebaseerd op verouderde stikstofberekeningen, die mogelijk niet voldoen aan de Habitatrichtlijn.
- Reële kans op vernietiging:
Een nieuwe rechterlijke toetsing kan leiden tot intrekking van de vrijstelling, met name als blijkt dat:- De cumulatieve effecten van vluchtgroei op stikstofgevoelige natuur niet zijn meegewogen.
- Alternatieven (zoals nachtvluchtverbod) niet serieus zijn onderzocht.
- Kansinschatting: 60-70%, gezien de toenemende jurisprudentie rond stikstof en luchtvaart.
Gevolgen voor RTHA’s groeiplannen
Wanneer de "positieve weigering" wordt ingetrokken, heeft dat allicht rechtstreekse gevolgen voor RTHA.
- Vergunningplicht: RTHA moet alsnog een volledige Natuurvergunning aanvragen, wat jaren kan duren. Maar wanneer de rechter oordeelt dat de termijn lang verstreken is, zou het gevolgen kunnen hebben voor de operationele diensten van het vliegveld.
- Groeistop: Zonder vergunning zijn extra vluchten juridisch onmogelijk.
- Omzetverlies: Luchthaven RTHA verdient bijna niets aan de vliegactiviteiten. De opbrengst van krap 1 miljoen euro op 2,2 miljoen reizigers werd vooral verdiend aan de parkeergelden en horeca. Dit onverantwoorde ‘verdienmodel’ komt verder onder druk te staan.
- Reputatieschade: Vertragingen versterken het beeld van bestuurlijke chaos, wat investeerders kan afschrikken.
Provinciaal onderzoek
De provincie Zuid-Holland heeft opdracht gegeven een onderzoek te doen naar RTHA en het economische rendement voor de regio. Daarbij wordt ook gekeken naar mogelijke alternatieve invullingen van het luchthaventerrein omdat de 220 hectare grond ook op een andere wijze benut kan worden. Wanneer dit onderzoek beschikbaar is voordat er een luchthavenbesluit wordt afgegeven, is de kans zeer groot dat ook de Provincie concludeert dat er geen economisch of maatschappelijk nut van enige importantie is. De noodzaak geld te blijven pompen in dit vervuilende en onrendabele vliegveld wordt dan nog eens extra onder de aandacht gebracht van de minister.
Een positief punt is echter dat er door de BTV Rotterdam al een alternatief plan is voorgerekend dat op termijn miljarden gaat opleveren voor de regio. Dit staat uitvoerig beschreven op de website www.RuimBaanVoorRotterdam.nl