Adviescommissie: Luchtvaartnota kabinet is te vaag om gevolgen voor milieu te kunnen bepalen

Tegenvaller voor het kabinet: de milieueffecten van zijn luchtvaartnota zijn volgens onafhankelijke adviseurs niet te beoordelen. „Er ligt huiswerk voor de minister.”

Het is niet mogelijk de milieueffecten van de Luchtvaartnota te beoordelen. Deze kabinetsvisie op de ontwikkeling van de luchtvaart in Nederland tot 2050 bevat daarvoor te weinig concrete doelen of maatregelen. Het milieueffectrapport over de Luchtvaartnota schiet daarom tekort.

(Foto ter illustratie)

Dat constateert de Commissie m.e.r. in een maandag gepubliceerd advies. De onafhankelijke Commissie m.e.r. beoordeelt of de milieueffecten van een voorgenomen besluit met grote milieugevolgen goed zijn beschreven in een wettelijk verplicht milieueffectrapport (MER). De commissie is zeer kritisch over het MER voor de Luchtvaartnota, en over de relatie tussen MER en nota. De twee documenten sluiten volgens de commissie niet op elkaar aan.

Het advies is een nieuwe tegenslag voor het luchtvaartbeleid van minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat, VVD). Zowel de vertraagde opening van Lelystad Airport als de beoogde groei van Schiphol liggen onder vuur, met de coronacrisis als complicerende factor. Ook de politieke besluitvorming over hoe het op lange termijn moet met de luchtvaart loopt nu waarschijnlijk vertraging op.

Ruim 400 reacties

De ontwerp-Luchtvaartnota is op 15 mei door de minister naar de Tweede Kamer gestuurd. Inmiddels ontving het ministerie ruim 400 reacties (‘zienswijzen’) van burgers, overheden, organisaties en bedrijven over de kabinetsvisie. Volgens de planning zou de Luchtvaartnota in het najaar in de Kamer worden besproken en eind dit jaar worden vastgesteld.

Al eerder was er kritiek op het MER, dat in opdracht van het ministerie is opgesteld door kennisinstituut NLR en adviesbureaus Royal HaskoningDHV en Buck Consultants International. Op 13 juli constateerde het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid, een onafhankelijk onderdeel van het ministerie, dat het MER geen goed beeld geeft van de economische effecten. Het abstractieniveau is te hoog om er conclusies aan te kunnen verbinden.

De Commissie m.e.r. vindt het rapport ook te abstract en slecht onderbouwd, maar mist vooral het verband tussen nota en MER. Omdat de nota zich beperkt tot ‘procesafspraken’ valt er nog niets te zeggen over de gevolgen daarvan voor natuur, milieu, gezondheid en hinderbeperking. Uit het advies: „Aanvullend milieuonderzoek is pas zinvol wanneer de overheid besluit om meer concrete doelen uit te werken en vervolgens bijpassende maatregelen te kiezen.”

Huiswerk voor minister

„Er ligt huiswerk voor de minister door dit advies", zegt Harry Webers, plaatsvervangend voorzitter van de Commissie m.e.r. en voorzitter van de zes leden tellende werkgroep die het advies schreef. Aanpassen van het MER heeft volgens hem niet zoveel zin. „Daar wordt de nota niet concreter van.” Het is aan de minister om te bepalen of er een nieuw MER moet komen, aldus Webers. „Wij zeggen alleen: op basis van deze nota en dit MER kun je geen weloverwogen politiek besluit nemen over de toekomst van de luchtvaart in Nederland.”

Het accent van het MER ligt op de economie, constateert Webers. „Dat is opvallend. Je zou meer aandacht voor het milieu verwachten. Een aparte maatschappelijke kosten-batenanalyse voor de economische effecten was wellicht beter geweest.” Drie hoogleraren die het MER op verzoek van het KiM beoordeelden trokken dezelfde conclusie.

Groei van 1 à 1,5 procent

Bij de presentatie van de Luchtvaartnota ging de meeste aandacht naar de conclusie dat de luchtvaart met 1 à 1,5 procent kan groeien. Die conclusie ontleende minister Van Nieuwenhuizen aan het MER. Uit de Luchtvaartnota: „In een optimistisch scenario biedt dit volgens de plan-MER, onder voorwaarden, ruimte voor gematigde groei van 1 à 1,5 procent per jaar van de luchtvaart in heel Nederland. Dit betekent van ongeveer 565.000 vluchten voor handelsverkeer nu, naar zo’n 650.000 vluchten in 2030 en 800.000 in 2050.”

Twee onafhankelijke instanties hebben nu geconstateerd dat het MER geen goed beeld geeft van de gevolgen van de Luchtvaartnota voor economie en milieu. Omdat de kabinetsvisie over mogelijke groei van de luchtvaart steunt op de berekeningen uit het MER, moet die visie wellicht worden bijgesteld.

Bron: NRC, 27 juli 2020   open bericht hier als PDF.
Lees ook: "deze analyse over de Luchtvaartnota"(NRC)